Uyku felci, bir kişinin uykuya dalarken veya uyanırken geçici olarak hareket edememesi veya konuşamaması durumunda ortaya çıkan bir olgudur. Genellikle bir kişi uyku aşamaları arasında, özellikle de hızlı göz hareketi (REM) uykusu ile uyanıklık arasında geçiş yaparken meydana gelir. REM uykusu sırasında beyniniz oldukça aktiftir ve canlı rüyalar görülebilir, ancak kaslarınız tipik olarak rüyalarınızı fiziksel olarak gerçekleştirmenizi önlemek için geçici bir felç durumundadır.
Uyku felci korkutucu bir deneyim olabilir çünkü kişi çevresinin farkında ve uyanık olmasına rağmen hareket edemez veya konuşamaz. Bu geçici kas kontrolü kaybı birkaç saniye ila birkaç dakika sürebilir ve halüsinasyonlar veya göğüste baskı hissi eşlik edebilir. Uyku felci yaşayan kişiler genellikle bir dehşet duygusu hissettiklerini veya odada gölgeli figürler veya doğaüstü varlıklar gördüklerini bildirirler, bu da durumla ilişkili korkuya katkıda bulunabilir.
Uyku felci kendi başına ortaya çıkabilir ve nispeten yaygın olsa da, genellikle narkolepsi veya bozulmuş uyku düzenleri gibi uyku bozukluklarıyla bağlantılıdır. Stres, uyku yoksunluğu, düzensiz uyku programları ve bazı ilaçlar da uyku felci yaşama olasılığını artırabilir. Uyku felci ataklarının çoğu zararsızdır ve ciddi bir tıbbi durumun göstergesi değildir, ancak üzücü olabilirler.
Uyku felcini önlemek zor olabilir, ancak bunu yaşama olasılığını azaltmak için deneyebileceğiniz birkaç strateji vardır. Uyku felci genellikle uyanıklık ve uyku arasında geçiş yaparken ortaya çıkar, bu nedenle önemli olan sağlıklı uyku düzenini teşvik etmek ve risk faktörlerini azaltmaktır.
İşte bazı ipuçları:
Tutarlı Bir Uyku Programı Sürdürün:
Hafta sonları da dahil olmak üzere her gün aynı saatte yatın ve aynı saatte kalkın. Tutarlılık, vücudunuzun iç saatini düzenlemeye yardımcı olur.
Uyku Hijyenini İyileştirin:
Rahat bir yatak ve yastıklarla konforlu bir uyku ortamı yaratın. Yatak odanızı karanlık, sessiz ve serin, rahat bir sıcaklıkta tutun. Yayılan mavi ışık uyku döngünüzü engelleyebileceğinden, yatmadan önce ekranlara (telefonlar, tabletler, bilgisayarlar, TV'ler) maruz kalmayı sınırlayın. Bazı insanlar sırt üstü uyumanın uyku felci ataklarının olasılığını artırdığını düşünmektedir. Sizin için neyin en iyi olduğunu görmek için farklı uyku pozisyonlarını deneyin.
Stresi Yönetin:
Uyku felcine katkıda bulunabilecek stres ve kaygıyı azaltmak için meditasyon, derin nefes alma veya aşamalı kas gevşetme gibi gevşeme teknikleri uygulayın.
Alkol ve Ağır Yemekleri Sınırlayın:
Uyku düzenini bozabileceğinden yatma zamanına yakın alkol, büyük öğünler ve baharatlı yiyeceklerden kaçının.
Aktif Kalın:
Düzenli fiziksel aktivite uyku kalitesini artırabilir. Ancak, uyarıcı bir etkisi olabileceğinden yatma zamanına çok yakın şiddetli egzersizlerden kaçının.
Bu önleyici tedbirleri denemenize rağmen uyku felci yaşamaya devam ederseniz, altta yatan nedenleri anlamanıza yardımcı olabilecek ve atakları nasıl yöneteceğiniz veya bunlarla nasıl başa çıkacağınız konusunda kişiselleştirilmiş rehberlik sağlayabilecek bir uyku uzmanı veya terapist gibi bir sağlık uzmanına danışmayı düşünün.
Levent Yıldırım
Basın Danışmanı