İSTANBUL HAVALİMANI’NDAN ÜÇ UÇAK AYNI ANDA HAVALANDI

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, İstanbul Havalimanı Eş Zamanlı Bağımsız Pist Operasyonları Hizmete Başlama Töreni’nde konuştu. Bakan Uraloğlu, hem Türkiye hem de dünya havacılık tarihinde çığır açan bir dönüşüm anına tanıklık ettiklerini belirtti. 

Bakan Uraloğlu, 12 Nisan’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımlarıyla açılışını gerçekleştirdikleri Antalya Havalimanı’nın yeni terminal binalarıyla havayolu sektörünün gücüne güç kattıklarını da belirten Bakan Uraloğlu, “Şimdi de İstanbul Havalimanı’mızda dünya havacılık sahnesinde yeni bir çağı aralayacak ‘Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları’nı başlatmanın gurur ve mutluluğunu yaşıyoruz.” dedi.

Bugünün dünyasında ulaşımın yalnızca bir noktadan diğerine hareket etmek olmadığını, aynı zamanda zamanı en verimli şekilde kullanmak anlamına da geldiğini söyleyen Uraloğlu, “Modern toplumlar, yaşamlarını hız ve bağlantı üzerine inşa ederken, havayolu ulaşımı bu talebi karşılayan en etkileyici araçlardan biri olarak öne çıkıyor.” diye konuştu.

Uçakların, mesafeleri kısaltmanın ötesine geçtiğini anlatan Uraloğlu, uçakların toplumlar arasında görünmez köprüler kurduğunu ve ekonomik kalkınmayı ateşleyen bir güç haline geldiğini söyledi. Bakan Uraloğlu, küresel ilişkilerin nabzının attığı bu çağda, havalimanlarının çağdaş dünyanın kalbi gibi işlediğini belirterek açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Bu noktada Ülkemiz, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişim noktasında, 4 saatlik uçuş mesafesiyle 1,5 milyar insanın yaşadığı 67 ülkeye erişim sağlayan eşsiz bir konuma sahip. Avantajlı coğrafi konumumuz, Türkiye’yi havacılıkta dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri yapmaya son derece müsait kılıyor.”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı olarak 2002’den beri sürdürdükleri sivil havacılık politikalarıyla sektörü özel işletmelere açarak rekabeti teşvik ettiklerini ve havacılıkta hızlı bir büyüme dönemi başlattıklarını belirten Uraloğlu, “İç hatlarda serbestleşmeyi hayata geçirerek, bu alandaki rekabetin fitilini ateşlememiz sektörümüz için milat oldu.” dedi.

2002’den bu yana 26 olan aktif havalimanı sayısını en son Çukurova Uluslararası Havalimanı’nı açarak 58’e çıkardıklarının altını çizen Uraloğlu, “Dünyada ulaşamadığımız hiçbir nokta kalmayacak” hedefiyle de Türkiye’yi; dünyanın en geniş uçuş ağına sahip ülkelerinden birine dönüştürdüklerini söyledi. Uraloğlu, “Hava Ulaştırma Anlaşması yaptığımız ülke sayısını da 81’den 175’e ulaştırdık. Dış hatlarda 50 ülkede 60 noktaya uçuş gerçekleştiriliyorken 132 ülkede 352 noktaya yükselttik.” diye konuştu. 

Bakan Uraloğlu, 2002’de iç ve dış hatlarda seyahat eden yaklaşık 34.5 milyon olan yolcu sayısını 2024 yılında 230 milyonun üstüne çıkardıklarını da belirterek “Bu yılki hedefimiz de yaklaşık 240 milyon yolcu üzerine çıkarmaktır.” dedi.

Türkiye’nin muhteşem bir vizyon projesi olarak İstanbul Havalimanı’nın açıldığı günden bu yana ülkenin küresel arenadaki vitrini olduğunu ifade eden Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti:

“90 milyonluk yıllık yolcu kapasitesiyle Türkiye’yi küresel havacılığın zirvesine taşıdı. Milyonlarca yolcuyu ağırlayan bu modern yapı, Türkiye’nin ekonomik ve kültürel gücünü dünyaya duyururken, havacılıkta lider bir oyuncu haline gelmesini sağladı. Açıldıktan sonraki ilk senesi olan 2019 yılında 52 milyon üzerinde yolcu ağırlayan havalimanımız; 2023’te ise 76 milyon üstünde yolcuya hizmet verdi.” 

Uraloğlu, Avrupa Uluslararası Havalimanları Konseyi tarafından yayınlanan 2024 yılı raporunda da yıllık 40 milyondan fazla yolcuya hizmet veren Major Havalimanları kategorisinde İstanbul Havalimanı’nın 80,1 milyon yolcu ağırlayarak kendi kategorisinde Avrupa’da 2. dünya genelinde ise 7.sırada yer aldığını belirtti. 

Uraloğlu, kargo ve yük taşımacılığında ise 2024 yılında 1,97 milyon ton yük taşıyarak Avrupa’nın en büyük kargo havalimanı Frankfurt’u geride bırakarak Avrupa’nın zirvesine yerleştiğini ifade etti. Uraloğlu, gelecek yıllarda 4,5-5 milyon ton/yıl kapasitesine yükseltmeyi hedeflediklerini bildirdi.

Bu yılın ilk çeyreğinde de geçen yıla göre yolcu sayısında yaklaşık 190 bin, uçak trafiğinde ise yaklaşık bin 500 artış olduğunu söyleyen Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti: 

“Eurocontrol’ün 16 Nisan 2025 tarihli raporuna göre de 7-13 Nisan 2025 döneminde havalimanımızda günlük ortalama bin 464 uçuş gerçekleşerek Avrupa’daki en yoğun havalimanı oldu. Sürekli artış gösteren bu istatistikler ve kırılan rekorlar havalimanımızın gücünü ve potansiyelini ortaya koyuyor.”

Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonlarıyla İstanbul Havalimanı’nın ihtişamını taçlandırdıklarını, küresel havacılığın nabzını tutan bir merkez olarak gücünü arttırdıklarını ve Türkiye’nin sınırlarını aşan vizyonunu kanatlandırdıklarını ifade eden Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti:

“İstanbul Havalimanı’nda ‘Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları’nı, saat 11.00 itibarıyla resmi olarak başlatarak bu tarihi ana birlikte şahitlik edeceğiz. Bu, sadece Türkiye için değil, Avrupa havacılığı için de bir ilk olmanın ötesinde, küresel havacılıkta da tarihi bir adım olacak. Gururluyuz… Çünkü bu uygulamayı Amerika Birleşik Devletleri’nin ardından hayata geçiren tek ülke Türkiye oluyor! Artık İstanbul Havalimanı trafik hacmiyle olduğu kadar operasyonel kapasite ve teknik yeterlilik açısından da küresel havacılığın en üst ligine yükseldi.”

Sistemin, aynı anda üç uçağın birbirinden tamamen bağımsız pistlere iniş veya kalkış yapabilmesini sağlayan ileri seviye bir hava trafik yönetim teknolojisi olduğunu belirten Bakan Uraloğlu, “Bu sistemle hava trafik akışı hızlanacak, havalimanımızın dinamik kapasitesi önemli ölçüde artacak ve yolcularımıza daha hızlı, daha güvenli bir hizmet sunulacak. İstanbul’un kıtaları birleştiren stratejik konumu, bu yeni yetenekle birleştiğinde, havalimanımız küresel havacılık lojistiğinde daha kritik bir rol üstlenecek.” açıklamasında bulundu.

Bakan Uraloğlu, projenin temellerini, 2022 yılının son çeyreğinde attıklarını belirterek “Bu tarihi adımı mümkün kılan sürecin her aşaması, titiz bir planlama ve iş birliğiyle hayata geçti. Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları’nın ülkemizde uygulanabilir hale gelmesi için Devlet Hava Meydanları İşletmesi, İGA, Eurocontrol, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve Türk Hava Yolları temsilcilerinin katılımıyla kapsamlı bir Emniyet Analizi çalışmasına başladık.” diye konuştu.

Bakan Uraloğlu, 7 Temmuz 2022 tarihinde başlayan bu süreçte, operasyonun uygulama esaslarını belirleyen Concept of Operations (CONOPS) dokümanını hazırladıklarını; ardından, uzman görüşlerine dayalı bir Emniyet Analizi Raporu oluşturduklarını anlattı. Uraloğlu, “Bu raporda tespit edilen kritik tehlikelerin doğrulanması için Paris’te, Eurocontrol İnovasyon Merkezi’nde, 2024 Mart-Nisan aylarında Gerçek Zamanlı Simülasyon (RTS) çalışmalarını gerçekleştirdik ve süreci tamamladık. Eş zamanlı olarak, İstanbul Havalimanı’nda bu operasyonların 17 Nisan 2025 tarihinde hayata geçmesi için hava sahası tasarım çalışmalarına 15 Mart 2024’te başladık.” şeklinde konuştu.

Bakan Uraloğlu, DHMİ ve Türk Hava Yolları temsilcilerinin katılımıyla yürütülen bu çalışmaların Aralık 2024’te tamamlandığına dikkati çekti.  Uraloğlu, sözlerine şu şekilde devam etti:

“Tasarlanan hava sahasının simülasyon ortamında test edilmesi ve Hava Trafik Kontrolörlerimizin yeni sisteme adaptasyonunun sağlanması için başlatılan gerçek zamanlı simülasyon ve teorik eğitim çalışmaları da 15 Nisan 2025’te tamamlandı.”

Uraloğlu, söz konusu süreçte, Yeşilköy Yaklaşma Kontrol Ünitesi, İstanbul Havalimanı Meydan Kontrol Ünitesi ve Ankara Hava Trafik Kontrol Merkezi’nde görev yapan 500 Hava Trafik Kontrolörüne, toplamda yaklaşık 4 bin 500 saatlik eğitim verdiklerini de sözlerine ekleyerek “Bu eğitimlerin bin 500 saati teorik, 3 bin saati ise uygulamalı olarak gerçekleştirildi. Eğitimlerin önemli bir bölümü, DHMİ ve TÜBİTAK iş birliğiyle yerli imkanlarla geliştirilen ilk Milli Hava Trafik Kontrol Simülatörümüz atcTRsim ile yapılması da ayrıca bizleri gururlandırdı. Tüm bu çalışmalarla, ‘Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları’mızın güvenli ve etkin bir şekilde yürütülmesi için sağlam bir temel oluşturduk.” dedi. 

Artık tüm bu hazırlıkların meyvesini toplamaya başlayacaklarını belirten Uraloğlu, “İstanbul Havalimanımızda aynı anda 3 uçağın iniş ve kalkış yapmasıyla daha verimli ve dinamik kapasite yönetimi ile olası gecikmeleri minimuma indireceğiz. Aynı zamanda uçakların gökyüzündeki bekleme süreleri de azalacağından yakıt tasarrufunu da maksimize edeceğiz.” açıklamasında bulundu.

Uraloğlu, Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları ile İstanbul Havalimanı’nın Avrupa’daki lider konumunun daha da pekişeceğini ifade ederek sözlerine şu şekilde devam etti: 

“Ülkemiz, havacılıkta küresel liderliğini bir kez daha tüm dünyaya gösterecek. Bu başarının uluslararası alanda da yankı bulduğunu vurgulamak isterim. Mart 2025’te Singapur’da düzenlenen resmi bir toplantıda, DHMİ tarafından Singapur, Hong Kong gibi Asya ülkelerine bu operasyon konsepti hakkında teknik bilgilendirme sunumu yapıldı. Bu paylaşım, İstanbul Havalimanı’nın yalnızca bölgesel değil, küresel ölçekte hava seyrüseferinde lider bir rol üstlendiğinin de önemli bir göstergesidir.”

Bakan Uraloğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerini hatırlatarak, “Hani nereden nereye diyor ya Sayın Cumhurbaşkanımız İstanbul Havalimanı da bunun en güzel örneklerinden biridir. Hatırlayacağınız üzere İstanbul Havalimanı'nın yapım döneminde ne gerek var bu kadar büyük bir havalimanına diye itirazlar yapılıyordu.” dedi.

Uraloğlu, projenin madencilik faaliyetlerinin sona ermesiyle büyük ölçüde terk edilmiş ve bu faaliyetler sonucu tarım, yerleşim veya başka ekonomik amaçlar için elverişsiz hale gelmiş bir alan üzerine inşa edilmesine rağmen provokatörler tarafından engellemeye çalışıldığını anımsattı. Uraloğlu, “Ama tek gerçek şu ki; atıl bir araziyi küresel bir havacılık merkezine dönüştüren bu proje, Türkiye’nin vizyonunu tüm dünyaya gösteriyor. Başarıları hep birlikte görüyoruz.” dedi.

İstanbul Havalimanı’nın, sadece bir ulaşım merkezi olmanın ötesine geçerek, Türkiye’nin güçlenen sesini tüm dünyaya duyuran bir sembol haline geldiğini dile getiren Uraloğlu, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Ve şimdi eş zamanlı üçlü bağımsız pist operasyonlarıyla sadece ülkemizin değil, küresel havacılığın da parlayan yıldızı oldu.  Türkiye’yi havacılıkta dünyanın en üst ligine taşıdı. Bu muhteşem başarı, tüm paydaşlarımızın, özverili çalışanlarının alın teriyle yoğrulmuş ortak bir zaferdir. Türkiye’nin havacılıktaki vizyonunu zirveye taşıyan ve dünya havacılık tarihine altın harflerle kazınacak bir başarıdır!  Her birinin emeği, bu tarihi adımı mümkün kıldı. Türkiye’nin havacılıkta küresel bir güç haline gelmesinde pay sahibi olan tüm paydaşlarımızı ve değerli çalışanlarımızı canı gönülden tebrik ediyorum.”

Bakan Uraloğlu, basın açıklamasının ardından kontrol kulesinde 3 uçağın aynı anda kalkış talimatını vererek “Eş Zamanlı Üçlü Bağımsız Pist Operasyonları”nı Avrupa’da ilk defa başlattı. İstanbul-Amsterdam ve İstanbul-Kayseri seferlerini gerçekleştirecek yolcu uçakları ile İstanbul-Almatı seferini gerçekleştirecek kargo uçağı aynı anda İstanbul Havalimanı’ndan havalandı.